Actuariaatcongres 2016 - Het vermogen tot vernieuwen

Woensdag 9 maart 2016 was het dan eindelijk zover, een dag waar elke actuaris een jaar met spanning op heeft zitten wachten. De zestiende editie van het Actuariaatcongres vond plaats in het o zo mooie theater Tuschinski te Amsterdam, dat net als 7 jaar geleden fungeerde als een platform waarop actuarissen te midden van het Art Deco hun meningen kunnen delen en discussiëren welke richting het beste ingeslagen kan worden. 

Afgelopen jaren hebben wij allen een economische malaise meegemaakt en ook pensioenfondsen en verzekeraars komen hierbij niet ongeschonden uit de strijd. Waar men vroeger dacht dat het pensioen een garantie was, bleek dat er nu ook op gekort kon worden. Pensioenuitkeringen waar de mensen dachten “recht” op te hebben werden minder, door de langdurig lage rente. Ook verzekeraars hebben het zwaar gehad, maar we blijven natuurlijk Nederlanders en betalen dan ook het liefst dan ook geen premie. En waar zijn we tegenwoordig allemaal nog voor verzekerd? Voor ons genoeg aandachtspunten om te kijken waar we als actuarissen heen moeten de komende tijd. Tijdens het Actuariaatcongres van vorig jaar werd ons pensioenstelsel al doorgelicht en gekeken wat er verbeterd moest worden. Daaruit volgde een brief naar de staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken. Dit jaar mochten de verzekeraars dan ook nog meer hun best doen om de ruim 200 actuarissen omver te blazen.  Er is steeds meer data beschikbaar en wij als “data-analisten” kunnen hier steeds meer mee doen. Zo kunnen we de risico’s beter analyseren. Hierdoor zullen de premies naar beneden gaan en waar verdient de verzekeraar dan nog aan? 16 Maart gaat er getest worden met 20 zelfrijdende auto’s op de A2. Achmea test met kastjes in de auto om het rijgedrag te analyseren. Al met al  redenen genoeg om het risico op schade minder te maken, maar als er straks geen risico meer is waar moeten we ons dan nog voor verzekeren?

Na de afgelopen jaarwisseling is het nieuwe toezichtkader voor verzekeraars in Nederland van kracht gegaan en dit zal met de nodige gevolgen gepaard gaan voor de productinnovatie in de verzekeringswereld. Ook de individualisering van pensioenen kan niet onopgemerkt blijven. Zo wordt er gekeken naar de vermindering in solidariteit door de toename van DC-regelingen en afschaffing van de doorsneepremie systematiek (degressieve opbouw). 1 juli 2016 komt er mogelijk een wetsvoorstel doorheen waarbij we kunnen doorbeleggen na de pensioendatum. Is dit een eerste stap naar het nieuwe pensioenstelsel dat er in 2020 moet zijn? Het Actuariaatcongres van dit jaar kwam hier te vroeg voor, over dit uiterst interessante onderwerp hoort u mogelijk volgend jaar meer. Dit jaar was de vraag hoe productinnovatie bewerkstelligd kan worden na invoering van Solvency II en hoe de pensioenwereld zich zal ontwikkelen.

Dan komen we zo langzamerhand aan bij de congresdag zelf. De wekker ging om 6:00 uur, want de commissie werd tussen 7:00 en 7:30 uur verwacht in de bioscoop, met misschien wel de mooiste zalen van heel Nederland, en dan moet je er natuurlijk wel goed uitzien. Dit jaar hadden wij het geluk dat de commissie voor volgend jaar al bekend was en dat zij ons graag wilden helpen tijdens deze fantastische dag. Bij dezen wil  ik de nieuwe commissie, het bestuur en zeker de commissie van dit jaar van harte bedanken voor de steun en inzet!

Er gaan tijdens het organiseren van zo’n evenement veel dingen goed, maar ook zeker dingen mis. Dit is op zich geen probleem. Het gaat er namelijk om hoe je dit met zijn allen weet op te lossen. Zo begon de dag met de vraag van Jeroen Breen, onze Dagvoorzitter: “Wanneer is voor jullie de dag geslaagd?” Wij gingen er niet van uit dat er een nieuw product zou worden uitgevonden, wat overigens wel leuk zou zijn geweest natuurlijk. Het ging ons meer om de “mindset”. Blijf je als actuaris de komende jaren steeds hetzelfde doen en denk je bij nieuwe dingen; ‘ik weet hier niet zoveel van, dus dit is niets voor mij’. Of ga je met een open blik kijken naar de mogelijkheden en denk je bij alle onderwerpen die voorbij komen, hoe kan ik hier een bijdrage aan leveren? Om de concurrenten, waar dan ook in de wereld, voor te blijven blijkt het “Vermogen tot Vernieuwen” van essentieel belang te zijn. Maar over welk vermogen hebben we het dan? Het denkend vermogen of het financiële vermogen? Bij Google besteden de werknemers bijvoorbeeld een vijfde van hun tijd aan innovatie!

De eerste spreker was Leo de Boer van het Verbond van Verzekeraars, die jarig was en dus klonk er een luid “lang zal hij leven” door de zaal. Hij begon met het noemen van drie innovatieniveaus. Verzekeraars zitten momenteel nog op het incrementeel niveau en hij vindt dat vaste patronen doorbroken moeten worden. Ook vertelde hij dat er een leergang Big Data moet komen, waar Jan-Huug Lobregt van PwC zich later op de dag bij aan sloot in zijn presentatie. Thijs van Woerden (DNB) was de tweede spreker, die logischerwijs over de implementatie van Solvency II sprak. Hij stelde dat Nederland “fully loaded” overgegaan is op dit nieuwe toezichtkader, waardoor we voorlopen op andere Europese landen.  Aan het einde van zijn presentatie vertelde hij wel dat er nog een aantal verbeterpunten zijn en dat we er dus zeker nog niet zijn. Jan-Huug Lobregt en Marco van der Lans van PwC vertelden dat verzekeraars aan de slag moeten met het verder innoveren en verbeteren van hun product- en dienstaanbod. Hiervoor zijn uitgebreide analyses nodig die in andere sectoren al worden toegepast en vertaald kunnen worden naar de specifieke kenmerken van de verzekeringsmarkt. Het doel van deze analyses voor verzekeraars wordt om, beter dan hun concurrenten (inclusief de nieuwe toetreders), te begrijpen waar klanten waarde aan ontlenen en daarmee hoe voor een klant een specifieke win-win situatie gecreëerd kan worden. Dat is essentieel voor hun voortbestaan. Hierna kwamen Tim Burggraaf en Jan Tol van Mercer. Dit was een leuk, interactief verhaal met als rode draad de manier waarop je naar de klant communiceert. Een voorbeeld hiervan is de keuzemethode als er een zeldzame ziekte uitbreekt, waarbij er naar verwachting 600 mensen dood gaan. Keuzemethode 1 is A: er kunnen met 100% zekerheid 200 mensen overleven of B: met 33,3% kans kunnen alle mensen overleven? De meeste zullen hier voor mogelijk A kiezen. Echter volg je keuzemethode 2, waarin keuzemogelijk A is: 100% kans dat er 400 mensen overlijden en B: 33,3% kans dat niemand overlijdt. Dan kiezen de meeste voor keuzemogelijkheid B. Gek toch, want de keuzemethodes zijn exact hetzelfde!

Na de lunch kwamen er 2 blokken met 4 interactieve sessies, die uiteenliepen van daadwerkelijke productinnovaties tot de ontwikkeling die de actuaris zelf moet doormaken de komende jaren. Dit werd gevolgd door de eindspeech van Alexandre Janssen (Deloitte), die vertelde over het belang van innovatie. Zo stelde hij dat 40% van de huidige S&P 500 bedrijven in 2020 niet meer zullen bestaan, omdat ze niet mee kunnen gaan met hun innoverende omgeving. Dit versterkte hij aan de hand van verschillende voorbeelden, zoals de machine Watson, de drones van tegenwoordig die dezelfde “gyro” capaciteit hebben als de spaceshuttle van 30 jaar geleden (techniek wordt goedkoper) en natuurlijk niet te vergeten de GO wedstrijd die werd gespeeld tussen de Google computer en de Zuid-Koreaanse topspeler Lee Se-dol. De wereld gaat sneller digitaliseren dan wij denken en we moeten hierin mee, wil je de concurrentie voor blijven.

Na de afsluiting, borrel en het diner, begint al schrijvend het besef pas te komen dat wij er met zijn allen weer een mooie dag van hebben gemaakt en dit een zeer leuk evenement is voor de VSAE. Ik wil iedereen bedanken voor hun hulp en aanwezigheid. Wie weet hoe ons Actuariaatcongres er uit zal zien over 10 jaar, na geleerd te hebben dat ook wij met deze innoverende omgeving mee zullen moeten gaan!